O snach

Czym są sny? Ujmując rzecz z punktu widzenia fizjologii, ludzki sen jest zmianą przebiegu fal mózgowych, zmianą uchwytną w zapisie EEG. Takie wyjaśnienie nie będzie jednak wystarczające dla kogoś, kto budzi się z lękiem w środku nocy, bo oto właśnie był ścigany przez dzikie zwierzę. Ani dla kogoś, komu bez końca i nie wiedzieć czemu śni się pewne tajemnicze, nieznane miejsce. Takim wyjaśnieniem nie będzie również usatysfakcjonowany ktoś, dla kogo sny są tak dziwne czy emocjonujące, że później bardzo trudno o nich zapomnieć. W tym miejscu otwiera się pole dla psychologii, która objaśnianiem snów zajmuje się od ponad stu lat (wcześniej zajmowały się tym rozmaite tradycje duchowe).

A zatem czemu śni nam się to, co nam się śni? Mówiąc metaforycznie, można by odpowiedzieć, że nasze sny są „pasem transmisyjnym” dla naszej nieświadomości. Innymi słowy, we snach znajdują wyraz nasze głębokie potrzeby, zasoby i możliwości, z których na co dzień w ogóle nie zdajemy sobie sprawy albo które jedynie przeczuwamy. Dzięki bezpośredniemu połączeniu z nieświadomością marzenia senne mogą wskazać kierunek rozwoju, który będzie nam służył jako osobie.

Ponieważ zazwyczaj jesteśmy mocno przywiązani do swojego Ja, które wydaje się nam czymś fundamentalnym i niezmiennym, marzenia senne używają wobec nas języka nie wprost. Mówią językiem symboli po to, aby z jednej strony nie urazić naszego ego, a z drugiej – jednak wyrazić istotne, czasem niewygodne treści. Te informacje, świadomie przez nas spożytkowane, często są w stanie rozwiązać konkretne problemy, z jakimi się zmagamy w naszym życiu.

Wracając do przykładu dzikiego zwierzęcia, wyobraźmy sobie, że ów sen śni osoba, dla której jest ważne, aby wobec innych ludzi być zawsze miłą, uczynną i rozumiejącą. Jest to aktualna tożsamość tej osoby. Dzikie zwierzę ze snu, które ją goni, może wówczas symbolizować nieświadomą część pragnień tej osoby, aby jednak czasem w relacjach z innymi ludźmi zachowywać się w sposób bardziej stanowczy. Przypuszczalnie to przełożyłoby się na większą satysfakcję z kontaktów interpersonalnych.

Mowa tu o tożsamości potencjalnej (symbolizowanej przez zwierzę), która jest w stanie rozwiązać trudności napotykane przez tożsamość aktualną, czyli Ja. A zatem w psychoterapii tej osoby chodziłoby o zapoczątkowanie procesu przemiany Ja poprzez doświadczanie i stopniowe nabywanie przez klientkę/klienta bardziej asertywnych wzorców reagowania.
Oczywiście, kluczowym ekspertem od snu jest osoba, której dany sen się przyśnił, i tylko ona jest w stanie rozpoznać, czym naprawdę jest wspomniane dzikie zwierzę ze snu. Bo przecież figura zwierzęcia może symbolizować zupełnie inną kwestię: zdolność polegania na własnej intuicji, potrzebę niezależności, spontaniczności, pewności siebie itd.

Wówczas rolą psychoterapeuty jest wspieranie takiej osoby w odkryciu, co też nieświadomość poprzez dany sen komunikuje, jakie zachowania i postawy zaleca w imię osobistego rozwoju tej osoby. Terapia umożliwia zrozumienie znaczenia snu i ułatwia wprowadzenie odpowiednich zmian w życiu – w zgodzie ukrytymi możliwościami, potrzebami, pragnieniami.